In zijn algemeenheid kunnen we zeggen dat afwijkend mondgedrag veel tandheelkundige orthodontische en logopedische afwijkingen kan veroorzaken. Het gaat dan bijvoorbeeld om een afwijkend slikpatroon, mondademen, zuigen of bijten. Het vroegtijdig herkennen en afleren van dit afwijkend gedrag kan veel ellende voor later besparen.
Afwijkende slikpatronen
Een afwijkende functie van de tong heeft grote gevolgen voor het vermalen van het voedsel, het vormen van een goede voedselbrok en het slikken. Afwijkend slikgedrag gaat meestal met tongpersen gepaard, naar voren of opzij.
Dat heeft vrijwel altijd gevolgen voor de stand van de tanden of kiezen en de vorm van de kaak: op de plaats waar de tong naar buiten komt een open beet, de tanden raken elkaar niet:
– Bij lispelen wordt de tong geheel of gedeeltelijk tussen de voortanden geperst; hier vallen de voortanden vaak niet over elkaar heen.
– Bij slissen ontstaan de klanken aan de zijkant in de mond (bij de kleine kiezen); hier zien we vaak een zijdelingse open beet.
Dergelijke open beten kunnen met orthodontische behandeling gesloten worden en de tanden komen weer mooi in de rij te staan. Maar vaak (in 26 – 38 % van de gevallen) zien we na verloop van tijd weer een open beet ontstaan, omdat verzuimd is de oorzaak van de open beet, in dit geval een verkeerde tongpositie, weg te halen.
Duim – /vinger-/speenzuigen of nagelbijten.
Het is algemeen bekend dat te vaak of te intensief duim- of vingerzuigen (ook bij volwassenen!) leidt tot een afwijkende stand van tanden en/of kaken. Dat geldt ook voor tong- en lipzuigen of een te lang of te intensief gesabbel op een speen.
Bijtgewoonten (bijv. vinger-, nagel- of lipbijten, of klemmen, knarsen e.d.) kunnen schadelijke invloed hebben op het kaakgewricht, waardoor spieren overbelast worden. Andere spiergroepen in de mond zullen daar ook nadelige gevolgen van kunnen ondervinden.
Mondademen
De functie van de neus bestaat onder andere uit het bevochtigen, verwarmen en reinigen van de ingeademde lucht. Bij mondademen vervalt deze gunstige eigenschap. Het gevolg kan zijn terugkerende infecties in de keel, van amandelen of (frequent) terugkerende middenoorontstekingen.
Vaak zien we bij mondademen dat de voortanden naar voren gaan staan, ten gevolge van het wegvallen van de druk van de lippen op de tanden. Tevens komt een smal verhemelte voor en in meer of mindere mate kwijlen.
Aanpak
Diverse afwijkingen kunnen een verstoring veroorzaken van het evenwicht tussen de mondspieren onderling (lippen, kauwspieren, tong en tongspieren). De vorm van de kaken (en de stand van de tanden en kiezen) zullen zich aan dit verkeerde evenwicht aanpassen.
Met andere woorden: de (in dit geval verkeerde) functie van de spieren geeft een (in dit geval verkeerde) vorm van de kaken.
Willen we dus de vorm van de kaken veranderen dan zullen we moeten beginnen met het veranderen van de functie van de betrokken spiergroepen. Dit heet myofunctionele therapie.
Bron: www.omft.info